Archiwum aktualności naukowych

Ochronne urzeźbienie muszli

Urzeźbienie muszli morskich organizmów można traktować jako potencjalną strukturę ochronną przeciw drapieżnictwu.

Czaszka ssaka: rozwój, budowa i funkcje

Nowy numer Philosophical Transactions poświęcony w całości czaszkom ssaków.

Nowy rodzaj dicynodonta z Polski

Dicynodonty to roślinożerne synapsydy – przedstawiciele grupy czworonogów obejmującej ssaki, ich przodków i krewnych, ale nie gady.

Zmiany wielkości kielichów kopalnych liliowców

Analiza wielkości kielichów kopalnych liliowców wykazała, że średnia wielkość kielichów liliowców znacząco zmniejszała się w okresach masowych wymierań…

Szczecioszczękie z dewonu Gór Świętokrzyskich

Badania nieznanych uprzednio niewielkich, fosforanowych kolców z dewonu Ostrówki w Górach Świętokrzyskich wykazały ich przynależność do szeroko rozpowszechnionej grupy morskich bezkręgowców – typu szczecioszczękich (Chaetognatha).

Temperatura oceanów sprzed 120 mln lat

Pomiary stosunku trwałych izotopów tlenu (18O/16O) w skorupkach kopalnych otwornic są podstawą wnioskowania o temperaturze oceanów w ciągu ostatnich 120 milionów lat.

Dewońskie ramienionogi z Miłoszowa

Monograficzne opracowanie 68 gatunków ramienionogów (trzy nowe, z czego jeden w obrębie nowego rodzaju), najbardziej zróżnicowanej grupy w środkowym dewonie (żywecie) Miłoszowa w Górach Świętokrzyskich.

Nowy model tworzenia granuli dżdżownic

Zrozumienie mechanizmów zarodkowania, stabilizacji i agregacji amorficznego węglanu wapnia (ACC) oraz czynników kontrolujących jego dalsze przekształcanie w fazy krystaliczne ma fundamentalne znaczenie dla wyjaśnienia mineralizacji biogenicznej.

Stratygrafia kredowych fosforytów z Annopola

Nowa interpretacja stratygrafii środkowokredowego złoża fosforytów oraz skamieniałości w Annopolu rzuca nowe światło na jego wiek oraz genezę.🔹

„Diamentowe” rozgwiazdy

Niedawno odkryto, że pewne rozgwiazdy tworzą kalcytowy szkielet o potrójnie okresowej beleczkowatej mikrostrukturze, przypominającej strukturę atomową diamentu.

Badania molekularne koralowców sześciopromiennych

Jedną z rozprzestrzenionych w Indo-Pacyfiku grup rafowych koralowców sześciopromiennych są eufylidy (Euphylliidae).

Budowa ucha wewnętrznego wczesnych zajęczaków

Budowa ucha wewnętrznego ssaków niesie wiele informacji dotyczących sprawności lokomocyjnej („zwinności”) oraz czułości słuchu tych zwierząt.

Rekonstrukcja szkieletu retiolita

Jedną z grup graptolitów są retiolity, których kolagenowy szkielet (rabdozom) zbudowany jest z delikatnej siateczki.

Białka z kopalnych otolitów ryb

Otolity są węglanowymi strukturami ucha wewnętrznego ryb doskonałokostnych.

Stratygrafia osadów ze stanowiska Owadów-Brzezinki

Stanowisko paleontologiczne Owadów–Brzezinki to nowe jurajskie okno tafonomiczne.

Obliczono jak oddychał dinozaur Plateosaurus

Plateosaurus trossingensis to jeden z największych roślinożernych dinozaurów późnego triasu…

Biomineralizacja przy udziale otoliny-1

Tworzenie struktur biomineralnych w uchu wewnętrznym kręgowców (otolitów i pełniących tę samą funkcję dużo mniejszych otokonii) jest ściśle związane z obecnością macierzy organicznej, której jednym z ważnych składników jest otolina-1…

Otwornice z Antarktyki

Zbadano otwornice żyjące we fiordach Georgii Południowej…

Kopalna biota formacji skalskiej

Pod gościnną redakcją Adama T. Halamskiego ukazał się specjalny numer czasopisma Annales Societatis Geologorum Poloniae…

Tropy permskiego synapsyda z odciskami skóry!

Odkryto dobrze zachowane izolowane tropy, odciski przednich i tylnych kończyn, oraz płytę, na której można zaobserwować ok. 20 tropów…

Deformacje kości u triasowych gadów morskich

Formacja Vossenveld, która odsłania się w okolicy miasta Winterswijk w Holandii znana jest z nagromadzenia skamieniałych kości środkowotriasowych morskich gadów…

Późnokambryjskie koprolity i skamieniałe jaja z terenu Polski

Górnokambryjskie utwory formacji słowińskiej dostarczyły trójwymiarowo zachowanych mikroskamieniałości fosforanowych…

Makroflora mezozoiczna z Polski

Z okazji stulecia Polskiego Towarzystwa Botanicznego czasopismo Acta Societatis Botanicorum Poloniae opublikowało specjalną kolekcję artykułów, zatytułowaną Stulecie botaniki polskiej.

Najstarszy nowotwór u kopalnego płaza

Nowotwory to choroby, które rozwijają się, kiedy komórki ciała dzielą się w sposób niekontrolowany…

„Oko Saurona” i inne mikroorganizmy

Otwornice i blisko z nimi spokrewnione gromie dominują w zespołach mejobentosu w regionach polarnych.

Nowy triasowy oftalmozaur!

Omfalozaury (Omphalosauridae) to jedne z najbardziej zagadkowych mezozoicznych gadów morskich.

Nowy, ilustrowany katalog igieł gąbek

Opis kształtu igieł gąbek i organizacji ich szkieletu stanowią podstawę ich taksonomii i systematyki.

Pierwsze kredowe statolity głowonogów

Statolity mezozoiczne znano dotąd tylko z jury; praca przedstawia pierwsze statolity głowonogów z kredy.

Wycieczki Terenowe po 11. Międzynarodowym Sympozjum Kredowym

Odbyły się posympozjalne wycieczki pod hasłem „Koniec ery: zapis wydarzeń na granicy kreda-paleogen w Polsce” (27-28 sierpnia).

Kielichy liliowców Haplocrinites z dewonu Gór Świętokrzyskich

Analizy morfometryczne sugerują przynależność zebranego materiału do jednego gatunku…

Zagadka struktur syderytowych z miocenu Turowa rozwiązana

Struktury syderytowe są przedmiotem wielu kontrowersji i były interpretowane jako koprolity lub pseudoskamieniałości…

Unikatowe przegrupowanie genów mitochondrialnych u koralowców

Kariofylidy uważane były tradycyjnie za najliczniejszą w gatunki grupę koralowców sześciopromiennych…

Kompletny genom mitochondrialny króliczka karłowatego

W najnowszej pracy przedstawiono dane nt. pierwszej kompletnej sekwencji genomu mitochondrialnego króliczka karłowatego

Mszywioły na liściu

Bardzo rzadkie znalezisko – liść rośliny drzewiastej porośnięty przez morskie mszywioły…

Nowe spojrzenie na archeocjaty

Czy archeocjaty, zaliczane dotąd do gąbek, to „glony”?

Najstarszy opisany pliozaur znów przebadany

Ischyrodon meriani to słabo poznany takson pliozaura ze środkowej jury Szwajcarii.

Bardzo rzadkie, wczesnokredowe gąbki z Sardynii

Opisywany zespół składał się z elementów szkieletowych (tzw. igieł) należących do trzech grup gąbek.

Tropy seymouriamorfów z Basenu Boskowickiego

Z permskich osadów Basenu Boskowickiego w Czechach znane są setki okazów seymouriamorfów (grupa wymarłych tetrapodów).

Bliźniaczo podobne koralowce

Gatunki bliźniacze (kryptyczne) stanowią ogromne wyzwanie dla tradycyjnej taksonomii i prób oszacowania różnorodności biologicznej.

Brachiopody z Oceanu Reickiego Maroka

Opisano sześćdziesiąt gatunków ramienionogów środkowodewońskich z Jbel Issoumour (wym. Dżebel Isumur; Antyatlas, Maroko).

Nowe liliowce z Gór Świętokrzyskich

Opisano dewońskie liliowce pochodzące z Gór Świętokrzyskich, w tym nowy gatunek – Codiacrinus sevastopuloi.

Spacer liliowca

Ukazała się praca dotycząca ichnologii liliowców łodygowych…

Czy skorupki otwornic są dobrym paleotermometrem?

Czy skorupki otwornic są dobrym paleotermometrem? Otwornice to malutkie,  przeważnie morskie zwierzęta jednokomórkowe należące do królestwa protistów. Ich skorupki są

Nowe gatunki gąbek kenozoicznej Tetydy

Gąbki są szeroko rozpowszechnione w kopalnych oraz dzisiejszych środowiskach morskich.

Zmiany w nazewnictwie dinozaurów ptasiomiednicznych

Ornithischia, czyli dinozaury ptasiomiedniczne, to jedna z trzech głównych gałęzi ewolucyjnych dinozaurów. W trakcie ich historii ewolucyjnej trwającej ponad 134 miliony lat dinozaury ptasiomiedniczne wykształciły znaczną różnorodność biologiczną …

Nowe badania dinozaura z rodzaju Borogovia

Borogovia gracilicrus to dinozaur z grupy teropodów, którego szczątki odkryto w 1971 r. w osadach najwyższej górnej kredy Mongolii podczas polsko-mongolskich ekspedycji paleontologicznych do Basenu Nemegt.

Triasowe ichtiozaury z Syberii

Późny trias (ok. 225 milionów lat temu) był ważnym okresem w ewolucji ichtiozaurów, gdyż właśnie wtedy wyewoluowały ich zaawansowane, „rybokształtne” formy.

Preferencje głębokościowe amonitów

Stabilne izotopy oraz ślady drapieżnictwa rzucają nowe światło na preferencje głębokościowe amonitów

Gigantyczna igła gąbki

Wyniki nowych badań gigantycznej krzemionkowej igły bazalnej głębokowodnej gąbki Monorhaphis chuni…

Ewolucja wielkości ciała paleozoicznych szkarłupni

Liliowce należały do jednych z najliczniejszych i najbardziej zróżnicowanych morskich zwierząt bentosowych w paleozoiku.

Tomografia neutronowa w badaniu kopalnych szczątków roślin

użycie nowoczesnej techniki (tomografia neutronowa, fluorescencja) pozwala uzyskać więcej informacji z późnokredowych skamieniałości roślinnych…

Koncepcja „heteromorficznych amonitów”

Termin „heteromorfy” odnosi się do „aberrantnych” amonitów (na przykład skafitów) o rozkręconych na różne sposoby muszlach.

Biomineralizacja u koralowców Stylophora

Wyniki badań mechanizmów biomineralicacji u koralowców rafotwórczych – Scleractinia

Nowe gatunki późnokredowych ślimaków z Cypru

Odkryto kopalne ślimaki żyjące w głębiach oceanicznych wokół siarczkowych struktur przypominających kominy

Choroby dinozaurów związane z wiekiem

Stare dinozaury są bardzo rzadkie w zapisie kopalnym. Badanie skupia się na szczątkach największego osobnika Gobihadros mongoliensis.

Skanowanie 3D tarbozaura

Ci, którzy odwiedzili Muzeum Ewolucji w ostatni weekend, czyli 15 i 16 maja 2021 r., zobaczyli nagi stelaż i oryginalne, skamieniałe kości tarbozaura rozłożone na podłodze w sali.

Kocurypelta – nowy aetozaur z Polski

Kocurypelta silvestris to nowy gatunek prezentuje nietypową anatomię czaszki.

Nowy gatunek retiolita z Polski

Nowy retiolit – Papiliograptus retimarginatus Kozłowska & Bates, 2021 – został odkryty w głębokim wierceniu bałtyckiej części platformy wschodnioeuropejskiej, w Polsce.

Symbioza u triasowych koralowców

Triasowe koralowce z włoskich Dolomitów (karnik, ok. 230 milionów lat temu) stanowią spektakularne świadectwo rozwoju pierwszych raf koralowych w oceanie Tetydy

Palaeolagus – wczesny zajęczak

Palaeolagus z eocenu i oligocenu Ameryki Północnej to wczesny zajęczak, którego anatomia była prawdopodobnie zbliżona do anatomii hipotetycznego wspólnego przodka współczesnych zajęczaków – zającowatych (zajęcy i królików) oraz szczekuszek.

Opis czaszki elasmozaura

Plezjozaury z grupy elasmozaurów były kredowymi gadami morskimi o niezwykle długich szyjach, których szkielet zawierał nawet ponad 70 kręgów szyjnych (najwięcej ze wszystkich znanych kręgowców żyjących na Ziemi). Thalassomedon haningtoni to jeden z najlepiej zachowanych elasmozaurów, jakie dotychczas opisano.

Wzór Schregera w ciosach trąbowców

Wyniki badań przekrojów poprzecznych ciosów trąbowców pokazujące użyteczność wzoru Schregera.

Nowy rodzaj i gatunek koralowca z Eocenu Włoch

Nowy rodzaj i gatunek koralowca z Eocenu Włoch – Nancygyra dissepimentata – o ekstremalnie rozbudowanym pęcherzykowatym cenosteum.

Skafity i ich aptychy

Skafity to spektakularna grupa heteromorficznych amonitów o częściowo rozkręconej muszli. Należą one do najliczniejszych i najlepiej zbadanych amonitów późnej kredy.

Dzisiejszy koralowiec – „żyjąca skamieniałość”

Pierwszy dzisiejszy koralowiec o dwumineralnym, aragonitowo-kalcytowym szkielecie, podobny do koralowca z kredy.

Tajemnica pierwszego triasowego żółwia rozwiązana

Chelytherium obscurum okazał się być tożsamy z triasowym żółwiem z Niemiec – Proterochersis robusta opisanym w roku 1913 i blisko spokrewnionym z Proterochersis porebensis z Polski.

Niestrawne odkrycie

Po raz pierwszy opisano bogaty zbiór różnych typów triasowych bromalitów (skamieniałe wydaliny) z łupków Reingraben w Polzbergu (północne Alpy Wapienne, Austria).

Kredowa flora z Dolnego Śląska

Ok. 90–85 milionów lat temu obszar dzisiejszej Europy był w większej części zalany morzem, a roślinność lądowa porastała wyspy Archipelagu Europejskiego.

Szczątki najstarszego prassaka z Grenlandii

Polscy badacze wraz z duńskim kolegą opisali szczątki najstarszego na świecie prassaka, którego znaleźli na Grenlandii w skałach sprzed 215 milionów lat. Choć jest to tylko żuchwa z dwoma zębami to ząb trzonowy jest pierwszym na świecie zębem z dwoma korzeniami.

Tańczące ramiona liliowców

Szkarłupnie, podobnie jak np. jaszczurki, mają zdolność autotomii, tj. odrzucania części własnego ciała w przypadku niebezpieczeństwa (najczęściej w wyniku ataku drapieżnika).

Zrekonstruowano mózg wymarłego królika

Naukowcy z Polski i Kanady wykonali wirtualną rekonstrukcję mózgu królika żyjącego 34 mln lat temu. Dzięki temu jesteśmy bliżsi poznania trybu życia tego kopalnego zwierzęcia.